Trong 2 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gạo Việt Nam chỉ đạt 711.759 tấn, thu về 311,59 triệu USD, đã giảm lần lượt 14,4% về lượng và 23,6% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2018. Giá xuất khẩu gạo cũng được các doanh nghiệp phản ánh có sự sụt giảm khi chỉ đạt trung bình 424,4 USD/tấn.
Nhiều ý kiến cho rằng việc xuất khẩu gạo sụt giảm đã được cảnh báo khi các thị trường lớn như Philippines, Indonesia đang dần có những thay đổi trong chính sách nhập khẩu, thậm chí cả thị trường vốn được coi là “dễ tính” như Trung Quốc cũng đòi hỏi ngày càng khắt khe hơn về chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, và ưu tiên nhập khẩu qua đường chính ngạch. Chưa kể các thị trường như Mỹ, Châu Âu có những tiêu chuẩn rất cao, nếu các doanh nghiệp không có sự đầu tư bài bản cho vùng nguyên liệu, nhà máy sản xuất, kho chứa sẽ rất khó cạnh tranh trên thị trường.
Bà Đặng Thị Liên, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Thực phẩm Long An trăn trở, chưa năm nào giá xuất khẩu gạo lại thấp như năm nay. Giá gạo liên tục sụt giảm, kéo theo giá thu mua trong nước giảm, không chỉ doanh nghiệp giảm lợi nhuận mà người nông dân cũng bị giảm. Cũng vì giá thấp nên trung bình mỗi tháng công ty chỉ xuất khoảng hơn 1.000 tấn gạo, đạt tương đương so với mọi năm (dù nguồn cung dồi dào).
Với những diễn biến thị trường như trên, nhiều ý kiến cho rằng nếu ngành gạo cứ giậm chân tại chỗ, không có sự thay đổi trong cách thức sản xuất, chế biến thì sẽ khó mà cạnh tranh trên thị trường. Ông Phan Văn Có, đại diện Công ty TNHH International Vrices thừa nhận, mặt hàng gạo xuất đi các thị trường như Trung Đông, Mỹ, Châu Âu… ngày càng yêu cầu khắt khe về chất lượng và các tiêu chí khác kèm theo trong khi đa số doanh nghiệp Việt vẫn chưa đáp ứng được những tiêu chí này.
Chính vì thế rất nhiều doanh nghiệp, kể cả các doanh nghiệp chỉ làm gạo cho thị trường nội địa cũng xác định phải có sự liên kết chặt chẽ với người nông dân và có nhà máy chế biến hoàn chỉnh để có thể sản xuất ra những hạt gạo an toàn, chất lượng, vì sức khỏe người tiêu dùng.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành gạo cho hay, năm 2018 vừa qua Chính phủ và các Bộ ngành đã thể hiện sự quan tâm tới ngành lúa gạo xuất khẩu bằng việc ra đời Nghị định 107/2018/NĐ-CP (NĐ 107) về kinh doanh xuất khẩu gạo để thay thế cho NĐ 109/2010/NĐ-CP. Với nghị định này, nhiều quy định về kho chứa, nhà xưởng đã được nới lỏng rất nhiều. Đồng thời không bắt buộc phải có dây chuyền xay lúa; không hạn chế địa bàn đầu tư; chỉ quy định kho chứa, cơ sở xay xát, chế biến lúa, gạo phải bảo đảm đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Tuy nhiên với những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường nhập khẩu, nhiều doanh nghiệp xác định phải làm ăn bài bản bằng việc đầu tư kho chứa, vùng nguyên liệu cũng như đảm bảo các tiêu chuẩn quy chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Bởi lẽ, theo các doanh nghiệp, dù nhà nước “cởi trói” nhưng thị trường yêu cầu ngày càng cao, doanh nghiệp muốn tồn tại phải tạo sự khác biệt,
và cho nhà nhập khẩu thấy được mình sản xuất theo quy chuẩn cũng như đầu tư cho phát triển lâu dài.
Bà Đặng Thị Liên chia sẻ, với phương châm làm ăn bài bản, bền vững, công ty đã xây dựng được cho mình một quy trình khép kín từ vùng nguyên liệu cho tới nhà máy chế biến, kho chứa, bóc vỏ… Nhờ vậy, các tháng đầu năm 2019 trong khi thị trường lúa gạo giảm giá mạnh công ty vẫn “trụ” được vì thu mua lúa giá tốt để dự trữ.
Theo ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TP. Cần Thơ), nhiều năm nay, mặc cho diễn biến thị trường lúa gạo trồi sụt bấp bênh công ty vẫn đều đều xuất khẩu trên 100 ngàn tấn gạo chất lượng cao mỗi năm. Kết quả này có được là do từ năm 2011 tới nay, công ty Trung An đã xây dựng vùng nguyên liệu, chuyên canh các loại lúa để chế biến xuất khẩu bằng mô hình cánh đồng mẫu lớn tại các tỉnh Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang và Sóc Trăng. Thành quả của Trung An và một số doanh nghiệp khác đã góp phần đưa mô hình cánh đồng mẫu lớn phát triển ra khắp cả nước và đóng vai trò quan trọng trong tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam.
Ông Phạm Minh Thiện, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Cỏ May (Đồng Tháp)
chia sẻ, mỗi năm doanh nghiệp này đều tự nâng cấp dây chuyền, nhà xưởng theo nhu cầu từ thị trường. Ông Thiện quan niệm, hạt gạo làm ra phải vì người tiêu dùng, vì sức khỏe của họ thì mới tồn tại và có chỗ đứng vững chắc trên thị trường được.
(Theo Congthuong.vn)
Bình luận